İş Etüdünün Tarihçesi ve Genel Açıklaması
İş Etüdünün Tanımı; En genel tanımıyla “İş Etüdü, insan çalışmasını, bütün ilişkileri ile birlikte inceleyen ve bu durumu etkileyen tüm etmenleri gelişme olanağı yaratabilme amacıyla araştırmaya yönelen bir tekniktir.” şeklinde tanımlanabilir.
İş EtüdününTarihçesi; İlk iş etüdü çalışmaları, bir hayli eskiye dayanmaktadır. Bu çalışmalar endüstrileşme ile başlamış endüstrileşmeye paralel olarak hız kazanmıştır. Hatta son zamanlarda bilimsel bir teknik olarak endüstrileşmeyi hızlandıran, ona destek olan bir düzeye kavuşmuştur.İngiliz Robert Owen (1771-1858), is etüdü çalışmalarının ilk öncülerinden sayılabilir. Çeşitli sanat kollarında çırak olarak başlayıp daha sonra atölye başmühendisliğine kadar yükselen Amerikalı Frederick W. Taylor (1856-1916) da bu konuda daha önce yapılan çalışmaları bilimselliği kovuşturmanın adımlarını atmıştır.
Verimlilikle İlişkisi; İş etüdü, belirli kaynaklardan ek yatırım yapmaksızın elde edilen üretimi artırmak için kullanıldığından özellikle verimlilikle ilgilidir. Verimlilik kısmen, “gerçekte alınan değerin teorik olarak alınması gereken değere oranı” şeklinde tanımlanabilir.Diğer bir yanımı ise “göz önüne alınan sistemin çıktısı ile girdisi arasındaki orantı” şeklinde yapışabilir.
İnsan-Makine ve diğer üretim etmenlerinden oluşan bir sistem ele alındığında, bir iş etüdü çalışmasında ana amaçlar;
a- Kullanılan üretim kaynaklarından daha iyi yararlanma
b- Üretkenlik ve verimliliğin artırılması
c- Maliyetlerin düşürülmesi
d- Sosyal yararın daha iyileştirilmesi
Şeklinde belirtmektedir.
İş Etüdü Teknikleri ve Birbirleriyle İlişkileri; İş etüdü kavramı temelde iki önemli kavramı içerir.Bunlar, metot etüdü ve iş ölçümüdür. Zira bir işin etüdü sözkonusu edilince ilk akla gelen iki temel soru;
1. Bu iş hangi metot gereğince yapılmaktadır?
2. Ne kadar zamanda hangi vasıftaki insan-makine güç birleşimi ile yapılmaktadır? şeklinde belirmektedir.
Metot Etüdü, daha kolay ve daha etken yöntemlerin geliştirilmesi, uygulanması, maliyetin düşürülmesi amacıyla bir işin yapılışındaki mevcut ve önerilen yolların dizgisel olarak kaydedilmesi ve eleştirilerek incelenmesidir.
İş Ölçümü, belli bir işin, nitelikli bir işçi tarafından belirlenen bir performans düzeyinde yapılabilmesi için gerekli zamanın saptanmasına yarayan tekniklerin uygulamasıdır.
Tanımlardan anlaşılacağı gibi bu iki teknik birbiriyle sıkı ilişki içindedir. Metot etüdü, işlemin iş kapsamının azaltılmasıyla ilgilenirken iş ölçümü de, metot etüdü ile belirtilen iş kapsamına dayanarak “etkin olmayan süre” nin incelenmesi, azaltılması ve işlem için standart zamanların konması ile ilgilenir. Metot etüdü ile iş ölçümünün yapılmasında kesin bir öncelik tanımı yapılamaz. Yani “önce metot etüdü sonra iş ölçümü” veya “tersi yapılacak” şeklinde bir şey söylenemez. Duruma göre bu tekniklerden farklı defalarda farklı oranlarda yararlanılabilir.
